مفهوم مال در علم حقوق و اقسام آن چیست؟
مال چیست
از نظر حقوقی مال به چیزی گفته می شود که دارا ی دو شرط اساسی باشد:
- مفید باشد و نیازی را برآورده کند خواه نیاز مادی باشد خواه نیاز معنوی باشد.
- قابل اختصاص یافتن به شخص یا ملت معین باشد.
به عنوان مثال حق سرقفلی قابلیت اختصاص یافتن به شخص را دارد و از طرفی برای انسان مفید است و نیازی مثلا تجارت و کسب و کار را بر آورده می سازد اگرچه با چشم دیده نمی شود و قابل لمس نیست.در ماده ۱۱ قانون مدنی( اموال بر دو قسم است ، منقول و غیرمنقول) کلمه اموال به طور مطلق آمده و شامل هر نوع مالی اعم از قیمی و مثلی یا مادی و غیرمادی می گردد.
مال و انواع آن
در قانون مدنی اموال به چند دسته تقسیم میشود؟
- اعیان و منافع
- مثلی و قیمی
- مصرف شدنی و قابل بقا
- منقول و غیرمنقول
- دارای مالک خاص و بدون مالک خاص
تقسیم اول : اعیان و منافع ، مال و انواع آن
عین اموالی است که وجود خارجی داشته باشد و با حس لامسه قابل درک است و شامل سه قسم است : عین معین،در حکم عین معین ،کلی
منفعت مرادف نفع است که منفعت به معنای عام شامل ثمره و حاصل است.
انواع منفعت چیست؟
- منافع متصل و منفصل : منافع متصل عبارت است از اوصاف یا کیفیتی که بر ارزش عین می افزاید ولی هیچ گاه جدای از آن تصور نمی شود مانند فربه شدن حیوان و منافع منفصل ثمره یا حاصلی است که از لحاظ مادی یا حقوقی قابل جدا شدن از عین است و ارزرشی که می تواند به شخص دیگر تعلق یابد مانند محصول زمین.
در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با ما در تماس باشید.
- منافع گذشته و آینده: در وجود منافع گذشته تردیدی نیست ولی منافع آینده به دو گروه قابل تقسیم است: اول منافعی که مقتضی آن در عین موجود است و به حکم عادت در آینده ایجاد می شود که منافع ممکن الحصول گویند مانند صلاحیت خانه برای سکونت که قانون و عرف این منافع را در حکم موجود میداند. دوم منافعی که به احتمال در آینده ایجاد می شود تصرف در چنین منفعتی به وسیله عقد تملیکی امکان ندارد که عدم النفع گویند.
- منافع طبیعی و صنعتی
تقسیم دوم مثلی و قیمی ، مال و انواع آن
مثلی دو چیز مثل یکدیگر است به گونه ای که در مقام وفای به عهد بتوان هر یک را به جای دیگری داد مانند شمش طلا
قیمی مالی است که در عرف ، شخص آن منظور باشد و نتوان مال دیگری به جای آن داد
قابل ذکر است که کعیار مثلی و قیمی بودن با توجه به زمان و مکان مشخص می شود چنانچه اگر مالی که مثلی است پیدا نشود تبدیل به مال قیمی شده یا اینکه ممکن است کالایی در شهری یا کشوری مثلی و در دیگری قیمی باشد .
تقسیم سوم مصرف شدنی و قابل بقا ، مال و انواع آن
اموال مصرف شدنی اموالی هستند که با اولین استفاده از بین میروند مانند استفاده از پول.
اموال مصرف نشدنی با استفاده از بین نمیروند و ممکن است فرسوده شوند.
تقسیم چهارم منقول و غیرمنقول:
تعریف اموال غیرمنقول در ماده ۱۲ قانون مدنی است:مال غیر منقول آن است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه عما انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود.
تعریف مال منقول در ماده ۱۹ قانون مدنی: اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید.
تقسیم پنجم اموال دارای مالک خاص و اموال بدون مالک خاص :
اموالی که دارای مالک هستند ملک نامیده می شوند و مال در معنی خاص ، به این اموال اطلاق می شود و اموالی مه دارای مالک نیستند مباح خوانده می شود که ممکن است قابل تملک باشند یا خیر.
برگرفته از مجموعه مقالات وکلای موسسه حقوقی حامی دادگستر ساعد در صورت سوال در مورد این مطلب و یا نیاز به وکیل حقوقی با ما در تماس باشید.